Picie alkoholu a prowadzenie pojazdów
|
|
Strony: 1 [2] 3 4 |
|
Wiek
Młody wiek wymieniany jest jako jedna z najważniejszych zmiennych związanych z ryzykiem wypadku [9]. Młodzi kierowcy są niedoświadczeni nie tylko w prowadzeniu samochodu, ale również w piciu oraz w łączeniu tych dwóch aktywności ze sobą [9]. W 1994 roku prawie 7800 kierowców w wieku 16-20 lat uczestniczyło w śmiertelnych wypadkach samochodowych [10]. Spośród tych kierowców - dla których picie jakichkolwiek ilości alkoholu jest nielegalne - 23% miało poziom alkoholu we krwi równy 0,01% lub wyższy; u kierowców powyżej 20 roku życia odsetek ten wynosił 26% [10].
Zgodnie z wynikami badań Hingsona i współpracowników każde podwyższenie poziomu alkoholu we krwi o 0,02% zwiększa ryzyko wypadku u kierowców w wieku 16-20 lat bardziej niż u starszych kierowców [11]. Badania przeprowadzane na drogach wykazały, że młodzi kierowcy rzadziej prowadzą pojazdy po spożyciu alkoholu niż dorośli, jednak wskaźniki wypadków w tej grupie są znacząco wyższe. Różnica ta jest szczególnie istotna w przypadku niskiego i umiarkowanego stężenia alkoholu we krwi [9].
Brak doświadczenia w prowadzeniu i niedojrzałość uważane są niezależnie od alkoholu za główne przyczyny wypadków samochodowych u kierowców w wieku 16-20 lat [9]. W badaniu Hingsona i współpracowników stwierdzono, że kierowcy z tej grupy wiekowej są bardziej narażeni na uczestnictwo w śmiertelnym wypadku samochodowym, nawet przy poziomie alkoholu 0,00% [11]. Mniejsze doświadczenie młodszych kierowców powoduje, że mają oni mniejsze szanse na wyjście obronną ręką z niebezpiecznych sytuacji [9]. W połączeniu ze skłonnościami do ryzykownych zachowań po spożyciu alkoholu (np. do szybkiej jazdy), do niedoceniania niebezpieczeństwa łączącego się z takimi zachowaniami oraz do przeceniania własnych umiejętności prowadzi to do większej częstości wypadków [12, 13].
Płeć
Spośród mężczyzn uczestniczących jako kierowcy w śmiertelnych wypadkach samochodowych 23% miało poziom alkoholu we krwi 0,01% lub wyższy. Odsetek kobiet z taką zawartością alkoholu we krwi wynosił 15%. Wyniki badań świadczą jednak, że poziom alkoholu 0,05%-0,09% może powodować większe ryzyko wypadku u kobiet niż u mężczyzn [8-14]. Wskazują na to, że metabolizm alkoholu u kobiet jest inny niż u mężczyzn, co jest przyczyną większego stężenia alkoholu we krwi u kobiet po spożyciu takiej samej ilości alkoholu [4, 15]. Do tej pory jednak przeprowadzono mało badań laboratoryjnych nad wpływem alkoholu na prowadzenie pojazdów przez kobiety, a ich wyniki nie przynoszą rozstrzygnięć [6].
Interakcja leków i alkoholu a prowadzenie pojazdów
Łączenie niektórych leków z alkoholem zwiększa ryzyko wypadku. Same środki uspokajające i trankwilizatory mogą zmniejszyć zdolność do prowadzenia pojazdu [16] i zmniejszają ją tym bardziej, gdy łączone są z alkoholem [17-20]. Na przykład niskie dawki flurazepamu - leku nasenno-uspokajającego stosowanego w leczeniu bezsenności - mogą zmniejszyć zdolność kierowcy do prowadzenia pojazdu. Efekt ten pogłębić może spożycie choćby małej dawki alkoholu następnego dnia rano [20]. Zdolność do prowadzenia pojazdów mogą również zakłócać inne leki, np. kodeina używana jako środek przeciwbólowy [20]. Niekorzystny wpływ takich leków na prowadzenie pojazdów zaostrza się po spożyciu alkoholu, jak ma to miejsce w przypadku niektórych leków przeciwdepresyjnych, większości leków antyhistaminowych, niektórych leków nasercowych, czy przeciwpsychotycznych [20].
Tolerancja na alkohol
Wielokrotne wykonywanie określonych czynności po spożyciu alkoholu może prowadzić do rozwoju pewnej formy adaptacji nazywanej "wyuczoną" lub "behawioralną" tolerancją [21]. Wyuczona tolerancja może zredukować ujemny wpływ alkoholu na poziom wykonania danej czynności [21]. Jednak jeżeli warunki wykonywania danego zadania ulegną zmianie lub wydarzy się coś nieoczekiwanego, tolerancja ta może zaniknąć [22].
Powyższe wnioski z badań mogą mieć zastosowanie do czynności związanych z prowadzeniem pojazdów [21,23]. Kierowca, u którego rozwinęła się behawioralna tolerancja przy prowadzeniu dobrze znanego samochodu po określonej drodze w rutynowych warunkach, może prowadzić bez zwiększonego ryzyka wypadku nawet po wypiciu pewnej ilości alkoholu [21, 23]. Jednak przy spotkaniu z nową sytuacją - na przykład przy objeździe - lub kiedy zdarzy się coś nieoczekiwanego, jak choćby rower jadący wprost na samochód - ryzyko wypadku będzie takie samo jak w przypadku nowicjusza z takim samym stężeniem alkoholu we krwi, a przyczyną tego będzie brak doświadczeń związanych z tą właśnie sytuacją.
Strony: 1 [2] 3 4 |
|
|
|
Autor: Alcohol Alert, nr: 31, Styczeń 1996, National Institute on Alcohol Abuse..., |
Źródło: www.niaaa.nih.gov
|
|